loading...
Informasi Kandungan Nutrisi Berbagai Macam dan Jenis Bahan Pakan Ternak, dari Hijauan sampai Limbah Pertanian serta kandungan gizi beberapa jenis Bahan Makanan
Dalam menyusun suatu ransum pakan untuk jenis ternak tertentu maka ada beberapa hal yang mesti dipertimbangkan. Hal-hal yang bisa berpengaruh dalam penyusunan ransum pakan ternak antara lai:
Menyadari betapa pentingnya pengetahuan tentang kandungan nutrisi bahan pakan maka tabel kandungan gizi berbagai bahan baku pakan ternak dibawah ini bisa dimanfaatkan oleh seorang yang berprofesi sebagai feeder agar ration yang disusunya bisa sesuai dengan kebutuhan gizi ternak.
Dalam menyusun suatu ransum pakan untuk jenis ternak tertentu maka ada beberapa hal yang mesti dipertimbangkan. Hal-hal yang bisa berpengaruh dalam penyusunan ransum pakan ternak antara lai:
- Jenis ternak
- umur ternak
Macam bahan Baku pakan yang tersedia
Harga bahan baku pakan
Standar nutrisi untuk jenis ternak tertentu
Kandungan gizi berbagai jenis pakan
Faktor keekonomisan
Kemudahan mendapatkan bahan pakan
dll
Menyadari betapa pentingnya pengetahuan tentang kandungan nutrisi bahan pakan maka tabel kandungan gizi berbagai bahan baku pakan ternak dibawah ini bisa dimanfaatkan oleh seorang yang berprofesi sebagai feeder agar ration yang disusunya bisa sesuai dengan kebutuhan gizi ternak.
DAFTAR Kandungan Nutrisi dan Gizi Bahan Pakan Ternak (DARI BAHAN
KERING)
(Kanisius, 1979)
No
|
Nama
Bahan
|
B.K.
(%)
|
PrK.
(%)
|
S.K.
(%)
|
Lemak
(%)
|
Abu
(%)
|
BETN
(%)
|
Ca
(%)
|
P
(%)
|
Hijauan
|
|||||||||
1.
|
Rumput gajah
|
18,98
|
10,19
|
34,15
|
1,64
|
11,73
|
42,29
|
||
2.
|
Silase rumput gajah
|
*
|
6,20
|
44,74
|
2,65
|
11,54
|
34,87
|
||
3.
|
Rumput lapangan
|
35,41
|
6,69
|
34,19
|
1,78
|
9,70
|
47,64
|
||
4.
|
Rumput Brach brizantha
|
18,21
|
11,01
|
34,12
|
1,18
|
10,12
|
43,57
|
||
5.
|
Rumput Brach decumbens
|
16,98
|
11,42
|
27,00
|
2,14
|
10,78
|
48,66
|
0,29
|
0,60
|
6.
|
Digitaria decumbens
|
15,82
|
12,72
|
37,97
|
1,76
|
9,34
|
38,22
|
||
7.
|
Setaria sphacelata
|
13,95
|
12,67
|
34,95
|
1,99
|
9,60
|
40,79
|
||
8.
|
Andropogon nodosis
|
*
|
3,54
|
39,39
|
0,68
|
5,12
|
51,27
|
0,63
|
0,17
|
9.
|
Rumput benggala
|
*
|
18,37
|
27,40
|
3,81
|
13,08
|
37,34
|
||
10.
|
Stylosanthes
|
18,80
|
16,62
|
36,45
|
1,59
|
7,06
|
38,28
|
||
11.
|
Centrosema
|
19,27
|
19,61
|
35,54
|
1,20
|
8,22
|
35,43
|
||
12.
|
Des. Nusitatum
|
13,19
|
18,53
|
31,77
|
3,06
|
10,14
|
36,50
|
||
13.
|
Rumput kumpai
|
31,04
|
11,49
|
33,67
|
2,18
|
6,93
|
45,73
|
||
14.
|
Rumput sungai
|
*
|
9,05
|
38,26
|
1,48
|
9,32
|
41,89
|
||
15.
|
Alang-alang campuran
|
17,14
|
8,36
|
37,74
|
1,80
|
6,58
|
45,52
|
||
16.
|
Rumput kering
|
*
|
8,49
|
31,09
|
1,41
|
9,10
|
49,91
|
||
17.
|
Rumput kering + jerami
|
*
|
5,80
|
31,55
|
1,20
|
16,53
|
44,92
|
||
18.
|
Molases grass
|
17,18
|
8,68
|
33,94
|
2,11
|
11,40
|
43,87
|
0,88
|
0,72
|
19.
|
Daun petai cina
|
*
|
30,58
|
11,94
|
3,50
|
7,79
|
46,01
|
||
20.
|
Tp. Daun petai cina
|
*
|
48,07
|
11,95
|
6,13
|
9,32
|
24,53
|
||
21.
|
Daun turi*
|
*
|
23,48
|
9,38
|
3,51
|
10,10
|
53,53
|
||
22.
|
Jerami padi
|
*
|
3,93
|
32,99
|
0,87
|
22,44
|
39,77
|
||
23.
|
Daun singkong*
|
20,35
|
8,95
|
30,92
|
1,46
|
10,74
|
47,93
|
0,67
|
0,36
|
24.
|
Batang singkong
|
13,40
|
1,75
|
23,49
|
1,32
|
10,43
|
63,01
|
||
25.
|
Batang dan daun singkong
|
23,31
|
3,98
|
33,29
|
1,59
|
49,79
|
11,35
|
||
26.
|
Daun gandum merah
|
30,57
|
5,83
|
30,82
|
2,59
|
9,51
|
51,25
|
||
27.
|
Daun gandum putih
|
29,49
|
6,16
|
29,87
|
2,89
|
9,05
|
52,03
|
||
28.
|
Batang gandum putih
|
13,83
|
0,84
|
34,66
|
0,62
|
3,67
|
60,21
|
||
29.
|
Batang gandum merah
|
16,72
|
0,92
|
34,56
|
1,04
|
6,93
|
56,55
|
||
30.
|
Daun tebu*
|
27,92
|
5,65
|
35,82
|
1,44
|
67,77
|
49,32
|
||
31.
|
Daun + batang tebu
|
15,34
|
5,75
|
49,23
|
1,53
|
11,25
|
40,54
|
||
32.
|
Batang sagu
|
37,28
|
0,84
|
5,19
|
0,28
|
7,63
|
86,06
|
||
33.
|
Galih sagu
|
*
|
0,41
|
7,33
|
0,25
|
7,20
|
84,81
|
||
34.
|
Serat galih
|
*
|
0,99
|
14,47
|
0,33
|
7,00
|
77,21
|
||
35.
|
Murbei
|
*
|
18,25
|
15,78
|
4,83
|
14,24
|
46,90
|
||
36.
|
Kepompong ulat sutera
|
*
|
60,11
|
5,72
|
19,20
|
10,41
|
4,56
|
||
37.
|
Sintrong
|
*
|
18,25
|
15,78
|
4,83
|
14,24
|
46,90
|
||
38.
|
Kecubung
|
8,61
|
31,55
|
12,16
|
4,89
|
14,58
|
36,82
|
||
39.
|
Tangki Tanda
|
32,02
|
9,35
|
38,16
|
1,44
|
4,77
|
46,28
|
*Bahan diterima dalam bentuk kering
No
|
Nama
Bahan
|
B.K.
(%)
|
PrK.
(%)
|
S.K.
(%)
|
Lemak
(%)
|
Abu
(%)
|
BETN
(%)
|
Ca
(%)
|
P
(%)
|
Penguat
|
|||||||||
1.
|
Jagung kuning
|
87,08
|
7,68
|
3,78
|
2,72
|
1,65
|
84,17
|
1,10
|
0,41
|
Jagung putih
|
88,79
|
9,64
|
0,82
|
3,69
|
1,58
|
84,27
|
1,00
|
0,44
|
|
Jagung ayakan
|
88,31
|
10,92
|
0,78
|
3,13
|
1,64
|
83,53
|
0,63
|
0,83
|
|
Tepung jagung
|
87,27
|
9,91
|
2,45
|
4,64
|
4,06
|
78,94
|
|||
2.
|
Onggok
|
85,69
|
1,55
|
10,44
|
0,36
|
1,03
|
86,62
|
||
3.
|
Beras merah
|
82,29
|
9,36
|
1,31
|
1,62
|
1,82
|
85,89
|
||
Gabah
|
88,75
|
7,85
|
10,97
|
1,05
|
6,47
|
73,66
|
0,55
|
0,59
|
|
Menir
|
88,95
|
9,12
|
1,57
|
24,96
|
1,97
|
62,38
|
|||
Menir dan gabah
|
87,05
|
9,78
|
1,18
|
24,75
|
4,12
|
60,17
|
|||
Dedak kasar
|
85,65
|
12,99
|
13,82
|
9,00
|
10,88
|
54,31
|
|||
Dedak halus
|
89,61
|
15,88
|
8,54
|
9,11
|
9,75
|
56,72
|
|||
4.
|
Kacang kedelai (merah)
|
91,34
|
38,65
|
7,59
|
14,42
|
9,04
|
30,30
|
||
Kacang kedelai disanggrai
|
92,55
|
30,65
|
8,14
|
13,65
|
6,83
|
40,73
|
|||
Kacang kedelai dikukus
|
93,16
|
39,81
|
6,47
|
16,23
|
11,18
|
26,31
|
|||
Kadang kedelai (hijau)
|
90,05
|
37,86
|
5,37
|
21,39
|
11,23
|
24,15
|
|||
Kacang kedelai (hitam)
|
91,59
|
35,64
|
6,35
|
12,27
|
8,78
|
36,96
|
|||
Tepung kacang kedelai
|
89,50
|
31,71
|
6,78
|
12,52
|
6,86
|
42,13
|
|||
Bungkil kacang kedelai
|
88,61
|
46,27
|
8,62
|
14,98
|
8,20
|
21,93
|
|||
Hasil ikutan pengolahan kedelai
|
90,94
|
20,56
|
2,21
|
6,48
|
7,97
|
62,78
|
|||
5.
|
Kacang hijau
|
87,79
|
27,37
|
3,88
|
1,48
|
3,71
|
63,56
|
1,06
|
0,78
|
Kacang hijau sanggrai
|
88,73
|
24,34
|
5,79
|
1,54
|
8,26
|
60,07
|
|||
Tepung kacang hijau
|
84,87
|
25,31
|
6,40
|
0,70
|
4,91
|
62,68
|
|||
6.
|
Kacang merah
|
86,29
|
28,96
|
4,45
|
4,84
|
4,52
|
57,23
|
||
Tepung kacang merah
|
85,49
|
29,16
|
6,01
|
1,30
|
6,21
|
57,32
|
|||
7.
|
Kacang Tolo
|
88,88
|
42,33
|
7,18
|
1,45
|
3,92
|
45,12
|
0,92
|
0,73
|
8.
|
Jawawut
|
91,63
|
12,16
|
9,59
|
2,52
|
3,53
|
72,20
|
||
9.
|
Bungkil kacang tanah
|
88,84
|
31,37
|
6,26
|
11,36
|
6,25
|
44,76
|
||
10.
|
Bungkil kelapa
|
90,69
|
23,40
|
13,39
|
15,49
|
6,58
|
41,14
|
||
Bungkll kelapa gebleg
|
89,66
|
19,76
|
13,00
|
71,66
|
6,46
|
49,12
|
|||
Bungkil kelapa keripik
|
91,34
|
19,44
|
12,51
|
11,16
|
6,58
|
50,31
|
0,79
|
0,85
|
|
Bungkil kelapa sawit
|
92,94
|
14,78
|
11,57
|
21,87
|
2,78
|
49,00
|
|||
Ampas kelapa
|
91,05
|
12,17
|
15,12
|
31,38
|
5,00
|
36,33
|
0,53
|
0,24
|
|
11.
|
Bungkil kacang pure
|
90,46
|
32,36
|
4,70
|
15,65
|
7,11
|
40,18
|
1,00
|
0,50
|
12.
|
Biji lamtoro
|
94,93
|
23,47
|
14,56
|
6,64
|
4,36
|
50,97
|
||
Tepung biji lamtoro
|
90,08
|
35,14
|
11,96
|
6,56
|
2,66
|
43,68
|
|||
Tepung biji lamtoro sanggrai
|
87,62
|
35,05
|
16,59
|
4,85
|
4,50
|
39,01
|
|||
13.
|
Gandum putih
|
89,98
|
1,80
|
30,87
|
1,00
|
4,36
|
61,97
|
||
Gandum merah
|
88,08
|
3,55
|
31,44
|
1,35
|
7,72
|
55,94
|
|||
Tepung terigu
|
88,20
|
11,55
|
1,40
|
2,80
|
9,36
|
74,89
|
|||
Dedak terigu halus
|
87,39
|
18,26
|
6,94
|
4,72
|
4,42
|
65,66
|
|||
Dedak terigu kasar
|
89,29
|
16,69
|
9,91
|
3,54
|
4,96
|
64,90
|
|||
14.
|
Tetes
|
82,52
|
3,06
|
0
|
0
|
10,31
|
86,63
|
||
15.
|
Sorghum
|
87,74
|
10,03
|
1,82
|
3,00
|
2,61
|
82,54
|
||
16.
|
Bulgur
|
90,65
|
12,86
|
1,52
|
1,41
|
1,65
|
82,56
|
||
17.
|
Ampas Bir
|
95,80
|
33,74
|
19,15
|
6,06
|
3,98
|
37,07
|
||
18.
|
Ampas tahu
|
97,10
|
24,56
|
23,58
|
10,13
|
3,51
|
38,22
|
||
19.
|
Urea (N)
|
-
|
41,61
|
-
|
-
|
-
|
-
|
||
20.
|
Ikan teri
|
95,13
|
44,98
|
1,05
|
7,55
|
41,78
|
4,64
|
7,11
|
4,85
|
Tepung ikan
|
89,74
|
49,03
|
5,66
|
4,71
|
35,51
|
5,09
|
11,28
|
2,76
|
|
Tepung ikan teri
|
89,80
|
37,82
|
0,68
|
6,52
|
22,64
|
32,34
|
5,52
|
3,32
|
|
Tepung kepala ikan
|
92,25
|
40,83
|
1,78
|
10,31
|
35,01
|
12,07
|
13,24
|
6,33
|
|
21.
|
Tepung mujair
|
92,33
|
33,62
|
0,61
|
13,70
|
35,19
|
16,88
|
10,81
|
4,83
|
22.
|
Tepung darah
|
89,22
|
80,31
|
5,07
|
0,76
|
7,90
|
5,96
|
0,93
|
0,29
|
23.
|
Tepung kepala udang
|
88,68
|
32,35
|
21,42
|
0,80
|
39,13
|
6,30
|
16,34
|
2,83
|
24.
|
Tepung Ebi
|
86,63
|
32,08
|
21,03
|
0,76
|
39,35
|
6,78
|
17,70
|
2,48
|
25.
|
Siput
|
94,83
|
13,47
|
7,81
|
1,03
|
52,14
|
26,23
|
41,95
|
0,09
|
26.
|
Tepung Kerang
|
94,93
|
2,08
|
20,56
|
0,07
|
60,74
|
16,55
|
54,66
|
0,02
|
27.
|
Kulit kodok
|
91,77
|
8,20
|
0,71
|
2,27
|
14,33
|
74,49
|
4,06
|
2,81
|
Tepung kodok
|
92,42
|
59,42
|
0,77
|
7,12
|
0,86
|
31,83
|
7,41
|
3,04
|
|
28.
|
Bia telaga
|
95,13
|
15,27
|
17,19
|
0,69
|
50,39
|
16,46
|
||
Bia sawah
|
97,09
|
11,60
|
29,85
|
0,72
|
46,62
|
11,21
|
|||
29.
|
Skim Milk
|
92,21
|
36,53
|
0
|
1,14
|
8,40
|
54,93
|
2,19
|
0,32
|
30.
|
CSM
|
90,85
|
18,00
|
1,33
|
2,14
|
4,52
|
74,01
|
||
31.
|
Tepung bekicot + kulitnya
|
97,54
|
5,11
|
9,24
|
0,32
|
58,70
|
26,63
|
B.K. =
Bahan kering S.K. =
Serat kasar
PrK. =
protein kasar BETN =
Bahan Ekstrak Tanpa Nitrogen
Sumber : Laporan Khusus No.3 Lembaga Penelitian
Peternakan, Bogor, 1976. (Lih. Daftar Kepustakaan, no. 19, hlm. 171)
Daftar Analisis Kadar Bahan Baku Pakan
Ternak Unggas
(sumber: Bambang Agus Murtidjo, 1989)
Bahan
Baku Pakan Unggas
|
Protein
(%)
|
Lemak
(%)
|
Serat Kasar
(%)
|
Energi Metabolis
(Kcal/kg)
|
BAHAN BAKU BUTIRAN
|
||||
Jagung
|
9,0
|
3,8
|
2,5
|
3.430
|
Sorgum
|
11,0
|
1,9
|
3,4
|
3.040
|
Gandum
|
11,9
|
1,9
|
2,6
|
3.000
|
Kacang hijau
|
24,2
|
1,1
|
5,5
|
2.900
|
Kacang kedele
|
37,0
|
17,9
|
5,7
|
3.510
|
Kacang tanah
|
30,0
|
48,0
|
2,8
|
5.700
|
Kacang gude
|
22,3
|
1,7
|
0,5
|
2.950
|
Biji karet
|
17,5
|
23,7
|
5,2
|
-
|
Biji kecipir
|
29,8
|
15,0
|
5,5
|
-
|
BAHAN BAKU TEPUNG
|
||||
Bekatul
|
10,2
|
7,9
|
8,2
|
1.630
|
Dedak gandum
|
11,8
|
3,0
|
11,2
|
1.140
|
Tepung bulu unggas
|
86,5
|
3,9
|
0,4
|
3.047
|
Tepung ikan
|
53,9
|
4,2
|
1,0
|
2.640
|
Tepung daging bekicot
|
60,9
|
7,0
|
4,5
|
3.010
|
Tepung rese
|
33,21
|
4,4
|
18,3
|
2.900
|
Molase
|
5,4
|
-
|
-
|
1.960
|
Tepung tulang
|
12,0
|
3,0
|
2,0
|
-
|
Tepung darah
|
80,1
|
1,6
|
1,0
|
2.850
|
Tepung gaplek
|
1,5
|
0,7
|
0,9
|
2.970
|
Tepung daun ubi kayu
|
29,0
|
4,8
|
21,9
|
1.300
|
Tepung daun lamtoro
|
23,2
|
2,4
|
20,1
|
1.140
|
Tepung daun pepaya
|
23,5
|
9,1
|
11,3
|
1.230
|
Tepung daun turi
|
31,7
|
1,9
|
22,4
|
1.230
|
Susu bubuk
|
35,0
|
1,2
|
0,2
|
2.510
|
BAHAN BAKU PILIH
|
||||
Bungkil kelapa
|
20,5
|
6,7
|
12,0
|
1.540
|
Bungkil kedele
|
41,7
|
3,5
|
6,5
|
2.240
|
Bungkil kacang tanah
|
40,2
|
6,0
|
7,6
|
2.200
|
Bungkil biji kapok
|
27,4
|
5,6
|
25,3
|
1.500
|
BAHAN BAKU CAIR
|
||||
Minyak ikan
|
-
|
-
|
-
|
8.180
|
Minyak kedele
|
-
|
-
|
-
|
8.950
|
Minyak kelapa
|
-
|
-
|
-
|
8.950
|
Loading...
loading...